Smaakmaker in stad met rijk cultureel aanbod

Tilburg is een ondernemersstad. Een plaats met veel horeca. De gemeente met de grootste kermis van de Benelux en met unieke gebieden zoals de Spoorzone. Het is ook een plek vol cultuur. In deze rubriek praten we met de leiders van theaters en musea en met lokale makers. In deze eerste editie gaan we langs bij Bart van de Laak, directeur van Theater De Nieuwe Vorst. 

‘Dit theater vormt samen met onder andere poppodium 013, Schouwburg & Concertzaal Tilburg en musea zoals De Pont de culturele basis van Tilburg. Als De Nieuwe Vorst is het onze taak om het landelijke, vlakkevloer-aanbod te presenteren aan de stad. We zijn onderdeel van Stichting Makershuis Tilburg, de broedplaats voor theater-, dans- en circustalent. Ik zie het daarnaast als onze opgave om het rijksmonument waarin we zitten beleefbaar te houden. We willen een plek zijn voor alle Tilburgers.’

Extra kleur en diepgang

Dit theater boekt bekende landelijke theatergezelschappen en artiesten en jonge lokale makers. ‘Cabaretier Micha Wertheim speelde recent bij ons een try-out van zijn laatste voorstelling. En afgelopen seizoen mochten we zelfs Jim Bakkum verwelkomen als acteur in de voorstelling Showmeister van Theater Oostpool. Het Tilburgse theatergezelschap Het Zuidelijk Toneel doet bij ons try-outs en premières van nieuwe voorstellingen.’ Ook choreografe Jelena Kostic en theatermaker Sanne Nouws van House of Nouws zijn hier kind aan huis. Volgens Bart is cultuur essentieel voor iedere stad. ‘De rijke cultuursector van Tilburg is een van de grote kwaliteiten van deze stad. De Nieuwe Vorst is daarin een smaakmaker, met een specifiek aanbod dat extra kleur en diepgang geeft aan het totale cultuuraanbod. In een vlakkevloerzaal (zie kadertekst, red.) zit je dichter op de makers. Dat maakt een meer persoonlijk en direct contact mogelijk. Dit geeft een voorstelling meer impact.’

Hier kan het

Hij noemt Tilburg een bijzondere stad vol met talent. ‘Dit is al jaren zo. Bedenk dat Henny Vrienten en de absurdistische Gummbah hier vandaan komen. Maar sowieso lopen er veel talentvolle makers rond in de stad en is er een grote interesse voor experiment en alles wat afwijkt van de norm. Zo heb ik dansende artiesten gezien die zichzelf inpakten in plastic folie en spelers die elkaar met skippyballen te lijf gingen. Fantastisch, hier kan het.’

Wie is Bart?

Bart van de Laak startte in 2022 als interim directeur bij dit Tilburgse theater. Hij stroomlijnde de interne organisatie en ontwikkelde een visie op de horeca en het culturele aanbod. Zijn doel? Met beperkt budget zoveel mogelijk realiseren voor de stad. ‘Want we werken met subsidiegelden van gemeente, provincie en landelijke fondsen.’ Aan het eind van de opdracht zag hij nog allerlei mogelijkheden om het theater te versterken en uit te bouwen. Dus ging hij in dienst als directeur. Eerder werkte hij als adviseur en als interimmer bij Theater de Speeldoos in Vught, Theater aan de Parade in Den Bosch, Muziekgebouw Frits Philips in Eindhoven en poppodium Paradiso in Amsterdam. ‘Wat ik tof vind aan Tilburg is dat niemand er bezig is met de buitenkant. Samenwerken gaat hier heel makkelijk, bijvoorbeeld binnen de Cultuuralliantie en met de gemeente. In de Cultuuralliantie werken we met twaalf culturele organisaties samen. We ontmoeten elkaar minimaal vier keer per jaar. We zijn er samen voor de stad, dus we leren graag van elkaar.’ 

Deze plek is voor alle Tilburgers

Nu de binnenkant op orde is, is het tijd voor de buitenkant. Er staat een verbouwing gepland.  Het theater huist in een statige villa uit 1870, met sfeervolle kamers met hoge plafonds versierd met schitterend stucwerk. ‘Ondanks de majestueuze uitstraling, is het geen uitnodigend pand. Van buiten zie je niet hoe mooi en ruim het binnen is.’ Ook de tuin blijft onzichtbaar voor wie op straat staat. Zonde, want het is er stil en groen en dat midden in het centrum. De verbouwing start in de herfst. ‘Er komt een nieuwe uitbouw aan de zijkant met veel glas. Dan zie je vanaf buiten dat er reuring is en dat je hier koffie kunt komen drinken of lunchen.’ Na de verbouwing zal hij zijn visie verder uitrollen. ‘Ik wil andere activiteiten naar deze locatie brengen, activiteiten van commerciële en maatschappelijke organisaties. Zodat we ook andere mensen aan deze plek kunnen verbinden, ook als men nog niet bekend is met ons aanbod. Want deze plek is van alle Tilburgers.’

Bedrijfsruimte met uitzicht te huur

De theaterzalen, horeca en andere ruimtes zijn te huur. ‘Voor vergaderingen, debatten, workshops en presentaties bijvoorbeeld.’ De grootste zaal biedt plaats aan 212 personen, de kleinste aan 60 en de rode salon aan 80. In de balkonkamer kun je met een man of 8 prettig vergaderen. ‘Het leuke van al die verschillende zalen en kamers is dat je er festivals, maar ook congressen kunt organiseren met activiteiten op verschillende plekken.’ De witte studio staat te huur. De toekomstige huurder van deze 125 vierkante meter krijgt het uitzicht op de tuin er gratis bij. ‘Er ligt nu een dansvloer, dus de zaal is geschikt als repetitieruime. Maar een kantoor kan er ook prima in.’

De Nieuwe Vorst is tevens huis voor jonge en ervaren makers. Ze krijgen er ruimte, middelen en begeleiding. ‘We zijn druk bezig met subsidieaanvragen voor activiteiten voor jongere doelgroepen, onder andere in de kelder. Hierin hebben we lang het project Krakers gehad. Jonge creatievelingen presenteerden er performances, muziek en kunst en organiseerden bijeenkomsten zoals debatten. Stedelijke jongeren zijn onze toekomst, dus deze doelgroep willen we graag behouden..’ 

In het theater gebeurt het voor je neus

Of hij tot slot een oproep wil doen aan Tilburgers die nooit naar het theater gaan? ‘Jazeker: kom naar een voorstelling! Het is echt heel leuk, een beleving die niet te vergelijken is met bioscoopbezoek. In het theater gebeurt het voor je neus. Ik snap vaak niet eens hoe theatermakers het doen en maken, hoe het hen lukt om impact te hebben op hun publiek. Kom het zelf meemaken.’